O poeziji

»O POEZIJI«, esej nastao 1940. kao dio Krležina dnevnika; prvi je put objavljen u časopisu Forum, 1967, 3-4, zajedno s još četiri srodna teksta pod skupnim naslovom Zapisi iz jeseni 1940, a potom u knjizi Djetinjstvo 1902-03 i drugi zapisi (Zagreb 1972).

Kao i ostali tekstovi iz ciklusa Zapisa, sastoji se uglavnom od glosa uz različitu literaturu, u ovom slučaju estetičku. Glavni poticaj Krležinim razmišljanjima zabilježenima u eseju O poeziji bila je, očito, lektira Croceove Estetike, a indirektno i upoznavanje s estetičkim teorijama od antike do moderne, o kojima se opširno i sistematično govori u povijesnom dijelu Croceove knjige. Iz djelokruga estetičkoga pristupa poeziji izvedeno je i osnovno pitanje eseja, koje se bavi razlikom između umjetničke i intelektualne spoznaje: za estetičku i filozofsku literaturu o književnosti tipično je da pitanje o biti poezije formulira sa stajališta spoznajne teorije i na podlozi znanja o racionalnoj spoznaji. Tako se i Krležina razmišljanja u eseju O poeziji uvijek iznova kristaliziraju u iskazima tipa: »Djelatnost metafizike i poezije dva su fenomena naravno protivna«; ili »Sposobnost predočivanja nekog fenomena nije uslovljena isključivo samo sposobnošću refleksije« i sl.