Rastenje grada

»RASTENJE GRADA«, pjesma prvi put objavljena u Knjizi pjesama (Beograd 1931), a kao dio ciklusa Ranjavi motivi u Pjesmama u tmini (Zagreb 1937), te u konačnoj verziji ciklusa u knjizi Poezija (Zagreb 1969). Posvećena je D. Vasiću. Sastoji se od četiriju katrena i jednoga samostalnog retka koji pjesmotvor dijeli u dva dijela.

Kombinacijom trohejskog i jampskog ritma, Krleža u četiri katrena ocrtava izgradnju i »rastenje grada«. Tehnologiju, koja istodobno stvara boljitak i otuđenje, autor slika metaforama kojih konotacije zvuče degradirajuće za čovjeka. Tako primjerice stanove u novogradnjama pjesnik nazivlje kockama, a ove pak jeftinim kajitama. Uz spomenutu gradaciju, autor šûmu cijevi i grmljavini metala bronce suprotstavlja stih »u sjeni tornja sjena kamenoga sveca«. Tako dvostrukim onezbiljenjem dočarava sliku čovjekova tehnološkog napretka sjedne strane i zaborava bitka s druge.

Izmjenom jamba s trohejom u stihu koji siječe pjesmu (»I grad raste.«) K. očuđuje tekst. Propozicionalno gledano ova rečenica označava progres i napredak, ali joj njezina ritmička neodlučnost podaje nostalgičnu konotaciju. Grad s blještećim izlozima »punom parom brodi«, a nagovještaji rezignacije slute se u posljednjem katrenu. K. spaja simbole lađe i plovidbe s izrazima ravnodušnosti jer »kamo putuje, to putnicima nije / pitanje. Na palubi lađe / putuju kô roba«.