Rat

»RAT«, pjesma prvi put objavljena u Omladini, 1918-19, 4-5, na Staru godinu 1918, potom u zbirci Pjesme III (Zagreb 1919), te s neznatnim leksičkim i strukturalnim promjenama u Knjizi lirike (Zagreb 1932); konačna autorizirana varijanta pojavljuje se u knjizi Poezija (Zagreb 1969).

Za razliku od većine nokturalno intoniranih Krležinih pjesama koje motiv noći povezuju s mirom i harmonijom, ova pjesma slobodnoga stiha ispunjena je simbolističkim i ekspresionističkim motivima što naznačuju psihičku razdrtost, nemir, kataklizam. U prvoj polisindetskoj strofi prevladavajućim motivima Noći, Tmine, crne ruže, autor suprotstavlja svjetlost bijelog boga koju Tmina gazi. Simbolistička upućenost na boje što ilustrira katastrofično stanje rata pred čijim »vatrenim vihorom« ljudi »zabijaju čavlima vrata, / kô rake« u pjesmi se dalje pretvara u »konkretizaciju« lirskih subjekata koji personificirani (Đavo, Crni lupež) upravljaju bezumljem. Impersonalna instanca Nepoznat Netko, čest motiv Krležine lirike, pojavljuje se i pri završetku te turobne pjesme te svojom sveprisutnom rukom raspoređuje zlo i uništenje.