RERIH (ROERICH), Nikolaj Konstantinovič

RERIH (ROERICH), Nikolaj Konstantinovič, ruski slikar, književnik, arheolog, filozof-mistik (Sankt Peterburg, 27. IX. 1884 - Bombay, 13. XII. 1947). Po završetku slikarskih i jurističkih studija bavio se arheološkim istraživanjima, proučavao povijest srednjovjekovne Rusije, predavao kompoziciju. U svojim djelima nastojao je realizirati sintezu svih umjetnosti. Do revolucije sudjelovao je u mnogim velikim kazališnim projektima kao scenograf i kostimograf. U ranom slikarskom razdoblju tematika mu je vezana uz arhaičnu, mitsku Rusiju u žanru tzv. povijesnog pejsaža. Od 1918. nastavio je djelovati u emigraciji, pretežno Indiji i Americi, pa mu je tematika vezana uz krajolike i kolorit egzotičnih zemalja kojima je putovao. Stilom i svjetonazorom ostao je do kraja života vezan uz umjetničke i filozofske koncepcije tzv. mlađeg naraštaja ruskih simbolista ali i umjetnika ruske secesije. Karakteristično je to i za njegova književna djela, poeziju, alegorične legende i priče, pripovijesti.

Krleža mu je posvetio poseban članak Dolazi Nikolaj Konstantinovič Roerich (Danas, 1934, knj. I, br. 2) u kojem sarkastično polemizira s apologetskim člankom o Rerihu svojega ideološkog protivnika I. Brlića (Katarza, Liga naroda, 1933, 14-15). Ostavljajući ipak po strani temu Reriha - mistika, jer o tome »nije pozvan da sudi«, K. napada Reriha-slikara pa ga proglašava »petrogradskim scenografom drugog reda« (što ipak ne odgovara povijesnim činjenicama) a njegove slike »anzihtskartama«, »neobično skupom robom« koja »ne prelazi vrijednost najbanalnijih, dekorativnih scenografskih maketa« (što svjedoči o Krležinu osobnom likovnom ukusu, ali i žaru ove, u biti, ideološke polemike).

M. M. K.